As salam alaykum, czyli opowieść o języku arabskim
artykuł czytany
3176
razy
Język arabski, lugah arabijah, - język świętej księgi islamu Koranu (Qur'anu), Sunn oraz idżtihadu (czyli prawniczych opinii muzułmańskich), język opowieści "Tysiąca i jednej nocy", język urzędowy w 24 państwach, jeden z sześciu oficjalnych języków ONZ, język, którym posługuje się obecnie ponad 220 milionów ludzi zamieszkujących tereny od zachodnich krańców Afryki po wschodnią Azję, język modlitwy wszystkich muzułmanów na świecie.
Arabizmy
Nie wszyscy wiedza, że w języku polskim, jak i w wielu innych językach europejskich (głównie w tych, którymi posługują się mieszkańcy terenów wokół Morza Śródziemnego - nie zapominając o języku maltańskim, którego gramatyka oparta jest na gramatyce języka arabskiego) funkcjonuje wiele wyrazów, zwrotów i konstrukcji składniowych związanych z językiem arabskim, czyli arabizmów. Wśród arabizmów oprócz zwrotów związanych bezpośrednio z islamem i kulturą arabską - takich jak dżihad, dżin, emir, fatwa, hadisy, hadżdż, imam, islam, kalif, meczet, medresa, mihrab, minaret, muezin, mułła, muzułmanin, ramadan, sahib, sufizm, sułtan, sunizm, sura, szahada, szarjat, szejk, szyizm, zakat - jest wiele terminów naukowych (głównie związanych z chemią i matematyką) zapożyczonych w średniowieczu z języka arabskiego, gdy nauka w krajach arabskich była na o wiele wyższym poziomie niż w krajach europejskich. Do takich terminów należą z reguły te zaczynające się od rodzajnika "al-", np. alchemia, algebra, algorytm, arytmetyka, ale również inne, np. cyfra, szyfr, zenit, zero. Arabizmy odnaleźć możemy także wśród słów używanych w życiu codziennym. Są to np. alkohol, henna, kawa, kuskus, sałata czy takie jak admirał, arsenał, lutnia. Niewiele osób wie, że to właśnie język arabski zapewnił Europie ciągłość kulturową i np. teksty Arystotelesa tłumaczone były na język łaciński z języka arabskiego.
Trochę historii
Najstarsze dowody na istnienie języka arabskiego pochodzą z IX w. p.n.e. Są to neoasyryjskie inskrypcje, które zawierają imiona wodzów arabskich plemion. Wprawdzie wiele spośród imion zapisanych na tych inskrypcjach ma aramejskie brzmienie, to jednak wiele z nich należy do grupy dialektów zwanych językiem protoarabskim lub starożytnym północnoarabskim. Najstarszymi zapisami języka arabskiego są zapisy literami nabatejskimi na królewskiej nagrobnej inskrypcji pochodzącej z 328 r. p.n.e., znalezionej w An-Namara. Natomiast na terenach obecnej Arabii Saudyjskiej, w oazach w regionie północnego Hidżazu - Tajma, al-Hidżr, al-Ula, Dedan - odnaleziono inskrypcje pochodzące z okresu od II w. p.n.e. do VI w. n.e., wspominające króla Lihjan (stąd ich nazwa inskrypcje lihjanickie).
Genealogia
Język arabski należy do rodziny języków chamito-semickich, zwanej również rodziną afroazjanicką lub erytrejską. Rodzina ta dzieli się na pięć podrodzin - semicką, berbero-libijską, egipską (języki wywodzące się ze starożytnego Egiptu a nie współczesny dialekt egipski), koszycką, czadyjską.
Podrodzina semicka dzieli się na dwie grupy - północnosemicką i południowosemicką, które pod względem geograficznym dzielone są na podgrupy centralne i peryferyjne.
Język arabski, razem ze wszystkimi swoimi dialektami zaliczany jest do centralnej grupy południowosemickiej (do tej grupy należy również język maltański). Grupa ta dzieli się na dwie podgrupy języków - północnoarabską i południowoarabską.
Do podgrupy języków południowoarabskich zaliczamy przede wszystkim starożytne języki Arabii Południowej, czyli języki - sabejski, minejski, katabański, hadramaucki, himjarycki, a także dawne i współczesne semickie języki Etiopii - m.in. gy'yz, tigre, tigrinia, amharski oraz języki, które funkcjonują na Półwyspie Arabskim w formie reliktowej i silnie zarabizowanej - mehri, szahri, botahari, harsusi, soqotri.