artykuł czytany 37591 razy

Chalcedon, Mickligarth, Carogrod, Nowy Rzym, Byzantion Bizancjum, Konstantynopol, Istanbul, Stambuł - miasto leżące po obu stronach cieśniny Bosfor, łączące Europę z Azją, Trację z Anatolią, Morze Czarne z Morzem Marmara, wschód z zachodem, chrześcijaństwo z islamem, tradycję z nowoczesnością…

Stambuł to jedyne miasto na świecie, które położone jest na dwóch kontynentach. Jego nazwa Istanbul prawdopodobnie pochodzi od zniekształconego przez Turków greckiego wyrażenia "eis ten polin" czyli "do miasta". Mieszkańcy Cesarstwa Bizantyjskiego słowem "miasto" określali jego stolicę, szczególnie wtedy, gdy żadnego innego miasta już ono nie posiadało (XV w.). "Eis ten polin?" - pytały o drogę grecko-języcznych chłopów zmierzające do Konstantynopola wojska tureckie. A z powodu nieznajomości greki Turcy zaczęli uważać, że miasto to tak właśnie nazywa się.

Stambuł zawsze mnie fascynował. Pierwszy raz byłam w nim w czerwcu 1997 r. Po kilku latach postanowiłam znów go odwiedzić. W sierpniu 2003 r. razem z Marzeną, jej mamą Zosią i mężem Mariuszem wyruszyliśmy w podróż do Stambułu.

Stambuł został założony w 666 r. p.n.e. przez Byzasa, króla Megary, w miejscu, którego naturalne warunki sprzyjały temu, aby miasto mogło przyjąć charakter obronny i aby łatwo było z niego kontrolować wszelkie szlaki handlowe wiodące wzdłuż Cieśniny Bosfor. W tym miejscu - nad azjatyckim brzegiem Bosforu - już wcześniej znajdowała się wioska nosząca nazwę Chalcedon (obecnie dokładnie w tym miejscu znajduje się dzielnica Stambułu nosząca nazwę Kad?köy). Zgodnie z legendą król Byzas usłyszał od wyroczni delfickiej, że założy słynne miasto a na jego pytanie "gdzie" wyrocznia odpowiedziała enigmatycznie "naprzeciw ślepców". Gdy Byzas płynąc Cieśniną Bosfor dotarł do osady Chalcedon uznał, że mieszkańcy osady są ślepi, jeżeli nie zauważyli, że po drugiej stronie cieśniny znajduje się doskonałe miejsce do założenia prawdziwie obronnego miasta. Król Byzas, zgodnie z wyrocznią, założył po drugiej - europejskiej - stronie Bosforu swoje miasto, które nazwał Byzantion (obecnie w tym miejscu znajduje się słynny pałac Topkap?).

Stambuł jest niezwykle ciekawym miastem - pełnym zabytków a także niesamowitych historii. Od ponad dwóch tysięcy lat jest jednym z najsłynniejszych centrów handlowych świata. Był stolicą bizantyjskich cesarzy i osmańskich sułtanów. Był zarówno centrum chrześcijaństwa i islamu, jak i ośrodkiem dla twórców różnych sekt i schizm. Był niszczony zarówno przez ludzi, jak i przez siły natury (trzęsienia ziemi) oraz przez pożary i epidemie. Jednak z jeszcze większą siłą był odbudowywany przez wielkich wizjonerów i słynnych architektów. Dzisiaj wciąż pasjonuje jego ponad dwutysięczna historia i imponuje związana z nią kultura oraz spotykane w nim na każdym kroku liczne arcydzieła sztuki.

Stambuł to największe miasto Turcji (ok. 10 mln mieszkańców) a także jedno z największych miast świata oraz największa aglomeracja miejska w Europie. Jest to główne centrum finansowe Turcji, w którym swoje siedziby ma kilkadziesiąt banków, instytucji finansowych oraz giełd papierów wartościowych. Stambuł to również duży węzeł komunikacyjny, w którym znajdują się dwa międzynarodowe lotniska: Atatürk Havaliman? i Sabiha Gökçen Havaalan?, międzynarodowy terminal autobusowy Uluslararasi Istanbul Otogari, największy port handlowy Turcji oraz końcowa stacja kolei europejskiej (dworzec Sirkeci) i początkowa kolei na Bliski Wschód (dworzec Haydarpasha). W Stambule mieści się aż 5 uniwersytetów. Najstarszy z nich to Uniwersytet Stambulski - założony został w 1453 r.

Zwiedzanie miasta najlepiej rozpocząć od rejonu nazywanego Sultanahmet. Moim zdaniem to miejsce to serce Stambułu. To tutaj znajdują się dwa najsłynniejsze zabytki tego miasta - Hagia Sophia i Błękitny Meczet. Leżą one bardzo blisko siebie a łączący je plac, który również nosi nazwę Sultanahmet (nazwa Sultanahmet pochodzi od sułtana Ahmeda I - fundatora Błękitnego Meczetu).

Hagia Sofia (czyli kościół Mądrości Bożej, tur. Ayasofya) olśniewa swoim ogromem i pięknem. Myślę, że nie bez przesady świątynia ta uznana jest za jedno z największych osiągnięć architektury światowej. Zbudowana ponad 1400 lat temu ukazuje jak wielki rozwój cywilizacyjny prezentowało ówczesne Bizancjum. Zbudowana na miejscu dwóch innych kościołów, Hagia Sofia została wyświęcona w 537 r. n.e. w obecności cesarza Justyniana Wielkiego. Osmanowie po podbiciu miasta w XV wieku zamienili kościół na meczet. Dobudowano wówczas minarety, mauzolea oraz fontanny do ablucji (czyli rytualnego obmywania przed modlitwą). Zaraz przy wyjściu ze świątyni znajduje się jedna z ciekawszych takich fontann służących do ablucji, która została zbudowana w 1740 r. i jest wspaniałym przykładem tureckiego rokoka. Wnętrze świątyni wprawia w zachwyt nie tylko swym ogromem, ale również i pięknem zdobiących go mozaik. Większość z nich powstała po okresie Ikonoklazmu, czyli ruchu działającym w VIII - IX w. na terenach Bizancjum (oraz w XVI w Niderlandach), którego zwolennicy czyli "ikonoklaści", "obrazoburcy" sprzeciwiali się oddawaniu czci ikonom/obrazom/posągom. Przyznam, że trochę zaskoczona byłam faktem, iż wszystkie dekoracje są obecnie odnawiane. Pamiętam jak byłam w Stambule sześć lat wcześniej to wydawało mi się wtedy, że Hagia Sophia posiada swoisty urok i pewną magię. Teraz trochę sztucznie wyglądają "przekoloryzowane" malowidła. Ale być może to jedyny sposób na uniknięcie całkowitego zniszczenia tego dziedzictwa kultury. Hagia Sofia ma również swoją legendę związaną z odchyleniem osi świątyni o 10° od tradycyjnego w islamie kierunku - w jednej z kolumn (nazywanej "pocącą się" lub "płaczącą") znajduje się otwór w który odwiedzający świątynię mogą włożyć kciuk a jeżeli pozostałymi palcami uda im się wykonać pełen obrót o 360° i kciuk będzie lekko wilgotny to spełni się życzenie a dodatkowo każdy taki udany obrót przesuwa nieco całą świątynię w pożądanym przez muzułmanów kierunku.

Strona:  [1]  2  3  następna »