artykuł czytany 3372 razy

Staliśmy milcząc na skalistym wzniesieniu, uśpionym monotonnym szeptem modlitewnych flag. Wokół wznosiły się surowe sylwetki himalajskich szczytów zasnute jedwabnymi obłokami mgły. Patrzyliśmy na rysujące się w oddali, usiane murkami mani doliny, które owiane kapryśnym, lodowatym wiatrem wydawały się należeć do innego wymiaru. Wiatr zaigrał w głębokim parowie by wznieść się w końcu po stromych, skalistych stokach i rozwiać kotarę chmur zasłaniającą zieleniący się w oddali płaskowyż. Mnich strzepnął kurz z rękawów czerwonej szaty i cherlawą dłonią wskazał majaczący na horyzoncie klasztor. Sędziwa budowla stała zasnuta pyłem opadającym z górskich zboczy Ktoś mógłby pomyśleć, że ów klasztor wyrastał wprost ze skał płaskowyżu, wznosząc się ponad zabudowę sąsiedniej wioski.
- Rizong gompa - wyrzekł tryumfalnie mnich uśmiechając się serdecznie.

Gompa (wyraz pokrewny sanskryckiemu gumpa - jaskinia) to określenie buddyjskiego klasztoru, będącego jednocześnie ośrodkiem studiów i miejscem gdzie odprawiane są religijne ceremonię. Rizong gompa to niewielki klasztor leżący w północnym Ladakhu. krainie wchodzącej w skład indyjskiego stanu Dżammu i Kaszmir. "Mistyczna kraina Szambali" - jak nazwano tę część Indii, to miejsce istniejące poza czasem w cieniu niebosiężnych szczytów pasma Stok i Zanskar.

Do Rizong prowadziła mnie wąska ścieżka, zasnuta cieniem trzepoczących na wietrze modlitewnych flag. Za nimi wznosiły się szeregi starych stup - buddyjskich relikwiarzy o frapujących cylindrycznych kształtach. Przechowywały one w swym wnętrzu prochy świętych mędrców. Jedna ze stup ,wyrastająca z odłamków skał i murków mani(kamieni modlitewnych), jaśniała żywym, złotym kolorem. Zdumiewający jest czar owych relikwiarzy z których to pierwszy miał przechowywać szczątki Przebudzonego - Buddy. Stupa stała przede mną ozłocona słonecznym blaskiem - ta daleka krewna cejlońskiej dagoby i kuzynka japońskiej pagody, pouczała o przemijaniu, o wartościach "ośmiorakiej ścieżki" mającej prowadzić do wybawienie z kręgu ponownych narodzin. Wyglądała jak gigantyczny dzwon skrywający w swym wnętrzu kawałek rzeczywistości należny minionym wiekom, czasom gdy do Ladakhu docierali pierwsi buddyjscy misjonarze. Relikwiarz - dzwon, stał niemy i głuchy trawiąc w swych trzewiach tajemnice wieczności transkrybowaną na kamiennym sarkofagu mantrą "om mani padme hum" Budda - jak wierzą jego spadkobiercy - ganił ludzkość za pożądanie i pragnienie, które to uznał za przyczynę osobistego i uniwersalnego cierpienia. Ja jednak nie potrafiłem w pro-buddyjski sposób nie pragnąć poznania Ladakhu. Zrodziła się we mnie szczera chęć doświadczenia mistycznej atmosfery buddyjskich gompa i zwiedzenia tybetańskich wiosek schowanych wśród niebosiężnych szczytów.

Jakże prawdziwe, tu w Ladakhu, wydają się słowa Maurycego Bedela: "Zachwycająca sztuka - sprawić by opowiadały kamienie". Kamienne głazy, skalne odłamki zastygłe u podnóża Himalajów, zdają się opowiadać wiele o historii Ladakhu, którego nazwa w mowie chińskich najeźdźców brzmiała - Aksai Szin. Rizong gompa zawładnie duszą każdego, kto kiedykolwiek marzył o podróży do Tybetu. Pod arkadami ośnieżonych szczytów ziści się jego sen.

Ktokolwiek wejdzie do buddyjskiego klasztoru w Rizong zobaczy sale modlitewne odurzone zapachem kadzideł, zerkające na gości płomieniami oliwnych lampek. Ujrzy jak wiekowe thnanka (obrazy na tkaninie) chłoną wypowiadane codziennie przez mnichów litanie mantr. Z thanka, buddyjskich gobelinów, postaci świętych-boddhisatwów spoglądają życzliwie na każdego kto zechce odwiedzić to miejsce.

Ladakh to jednak nie tylko gompy - będące w istocie monumentem religijności tej krainy. Indyjskie Szangri-la to także królestwo śnieżnej pantery, jaków, dzikich osłów (kyang) oraz rozlicznych gatunków ptaków. Wśród spojrzeń dzikiej zwierzyny i głosu modlitewnych flag szarpanych przez wiatr, na horyzoncie pojawia się twierdza. Nadgryziony zębem czasu zamek w Stok wznosi się na niebotycznej skale. O ile w przypadku gomp kamienie zdają się snuć opowieści zaczerpnięte z Dżatak (baśni o poprzednich wcieleniach Buddy) to kamienne mury Stok opowiadają historie powstania królestwa Ladakhu. Gdyby mowa owych starych kamieni zrozumiała była dla ludzkiego ucha, zapewne moglibyśmy usłyszeć o szarżach mongolskich watażków i walecznych czynach Ladakhijskich królów z dynastii Thi. Usłyszelibyśmy tedy o pakcie króla Ladakhu z Wielkim Mogołem, o ich wyprawie wojennej o smaku zwycięstwa i goryczy przegranej. Na pewno również pradawne kamienie z których budowano zamek raczyłyby turystów opowieściami o buddyjskich mnichach przybyłych tu z odległych krain dla których król Namgyal zbudował w okolicach liczne klasztory. To właśnie Soyang Namgyal zjednoczył Ladakh, tworząc potężne królestwo ze stolica w Leh. Za czasów następnych władców z tej dynastii - Senge Namgyal (1570-1620) i Deldan Namgyal (1620-1660) Ladakh był często, acz bezskutecznie atakowany przez sąsiedni Baltistan i potężnych Mogołów, których historie dokładnie omówił W. Hansen w "Pawim Tronie"

Zastygłe w historycznym śnie ruiny emanują orientalnym pięknem. Zamek w Stok był siedzibą ostatniego z władców Ladakhu, który w dokonał tu żywota w roku 1974. Dziś budowla zasnęła na dobre wraz z ponad 80 komnatami wypełnionymi strojami, bronią i przedmiotami wotywnymi. Około 400 królewskich thanka wypełnia zakurzone pokoje i korytarze odrętwiałe od zimnego, górskiego wiatru. Tybetański przewodnik rezydujący w zamku prowadzi mnie do lewego skrzydła zamku. W zakrzepłych kurzem gablotach pełno biżuterii dawnych władców. Dalej - maski i stroje do rytualnych tańców. Dokładnie takich używa się jeszcze dziś podczas festiwalu, który odbywa się co roku niedaleko Stok.

Strona:  [1]  2  następna »