Chorwackie abecadło

Geozeta nr 10

artykuł czytany 21120 razy

Chorwacja jest bardzo podobna do Polski patrząc przez pryzmat geografii społecznej, jednakże bardzo różna jeżeli spojrzymy na ten kraj z punktu widzenia geografii fizycznej. Poniższe abecadło to zbiór luźnych obserwacji poczynionych podczas wymiany studenckiej w tym bałkańskim państwie. Nie jest to wiedza książkowa i kolejne porady możliwe do uzyskania w przewodnikach, a jedynie wiadomości usłyszane od chorwackich studentów geografii oraz nasze własne spostrzeżenia. Zapraszam więc w podróż po Chorwacji...

Do Chorwacji przybyliśmy koleją, przesiadając się 24 razy na wielu dworcach w Polsce, na Słowacji, na Węgrzech, w Słowenii a także w samej Chorwacji, jednakże później, na miejscu, korzystaliśmy głównie z autokaru. W Chorwacji jest prawie 400 kilometrów płatnych autostrad, w tym jedna bardzo istotna biegnąca z Lubljany w Słowenii przez Zagrzeb do Belgradu w Jugosławii. Ponieważ jest to kraj górzysty, budowa szlaków komunikacyjnych jest prawdziwym wyzwaniem dla inżynierów. Niezliczona ilość serpentyn i zakrętów sprawia wrażenie, że połowa autobusu znajduje się nad ogromną przepaścią a druga połowa zaraz otrze się o pionową skałę. Duża ilość tuneli i nowoczesnych konstrukcji mostowych sprawia, iż podróż z całą pewnością pozostaje na długo w pamięci. Wspaniała jest również trasa biegnąca wzdłuż całego wybrzeża, a łącząca Rijekę z Dubrownikiem, gdzie po jednej stronie błyszczy w słońcu błękitne morze z tysiącem wysepek, a po drugiej roztaczają się widoki na szczyty górskie. Rzeczą, której Warszawa może pozazdrościć stolicy Chorwacji jest z całą pewnością, szerokim łukiem omijająca miasto, obwodnica.

Zvonimir Boban to jeden z najlepszych chorwackich piłkarzy mijającej dekady, który wraz z drużyną narodową, podczas Mistrzostw Świata we Francji w 1998 roku, zajął trzecie miejsce. Światowego rozgłosu nie przyniosła mu jedynie wyborna gra w piłkę nożną. Tuż przed rozpadem Jugosławii wiosną 1990 roku, gdy już większość społeczeństwa czuła, że zbliża się przełomowa chwila, odbywał się jeden z ostatnich meczy w jugosłowiańskiej lidze - pomiędzy Crveną Zvezdą Belgrad a Dynamem Zagrzeb. Zarówno na boisku jak i na stadionie panowała bardzo nerwowa atmosfera, pełna wzajemnych wyzwisk i przepychanek. W końcu kibice wtargnęli na boisko i zaczęła się bijatyka pomiędzy Chorwatami a Serbami - pierwsza bitwa wojny jugosłowiańskiej. Podczas tych zamieszek zrobiono Bobanowi zdjęcie w momencie, gdy kopie w twarz serbskiego policjanta bijącego chorwackiego kibica. Fotografia ta pojawiła się na pierwszej stronie większości europejskich gazet, a Bobanowi z pewnością pomogła w dalszej karierze.

Chorwacja jest krajem przeszło pięciokrotnie mniejszym od Polski i zamieszkałym przez ponad 4 miliony obywateli, z czego 80% stanowią Chorwaci a 10% Serbowie. Sąsiadami Chorwacji są Węgry oraz trzy kraje powstałe z rozpadu byłej Jugosławii - Słowenia, Bośnia i Hercegowina oraz Nowa Jugosławia. Większość obywateli Chorwacji to katolicy. Ludność miejska stanowi 51%, a największe miasta to Zagrzeb, Split, Rijeka i Osijek. Do najważniejszych bogactw mineralnych należą ropa naftowa, gaz ziemny oraz boksyty. Od początku lat 90-tych spada przyrost naturalny, co jest na pewno po części związane z wojną, ale również jest to ogólna tendencja w Europie. Chorwacja boryka się z podobnymi problemami jak Polska - wysokim bezrobociem i inflacją oraz brakiem perspektyw przed młodzieżą pochodzącą ze wsi i małych miasteczek. Poza tym, dochodzi kwestia odszukania dla młodej republiki chorwackiej miejsca w regionie bałkańskim i w Europie. Z całą pewnością dla Chorwatów jest ważne wypracowanie własnej świadomości narodowej oraz utwierdzenie na świecie wizerunku państwa niepodległego i suwerennego, które nie będzie kojarzone z innymi państwami powstałymi po rozpadzie byłej Jugosławii. Starają się to czynić chociażby przez gesty, całując się na powitanie i pożegnanie tylko dwa razy, a nie trzy jak to czynią Serbowie.

O tytuł najlepszej drużyny piłkarskiej w Chorwacji rywalizują najczęściej dwa zespoły: Hajduk Split i Dynamo Zagrzeb. Zaraz po uzyskaniu niepodległości w 1991 roku ówczesny prezydent Franjo Tudjman wydał dekret o zmianie nazwy tej drugiej drużyny na Croatia Zagrzeb. Stało się tak, ponieważ istnieją kluby Dynamo Moskwa, czy Dynamo Kijów, a Tudjman nie chciał, aby w nowej Chorwacji cokolwiek kojarzyło się z polityką epoki minionej. Decyzję tę jednak respektowały tylko oficjalne statystyki, dla kibiców zaś zawsze było Dynamo. Nowy prezydent, Stjepan Mesić, zaraz po objęciu władzy cofnął decyzję swojego poprzednika i teraz dla wszystkich istnieje Dynamo Zagrzeb. Drużyna gra na modernizowanym obecnie stadionie, o jakim polskie kluby mogą obecnie co najwyżej pomarzyć.

System kształcenia dzieci i młodzieży w Chorwacji jest bardzo podobny do systemu jaki był stosowany u nas przed reformą edukacji. Dzieci posyłane są do ośmioklasowych szkół podstawowych, następnie mają do wyboru albo czteroletnie gimnazja, albo trzyletnie szkoły techniczne. Kolejnym szczeblem w nauce są studia wyższe, które w większości realizowane są w systemie czteroletnim, a jedynie studia medyczne są pięcioletnie. Aby dostać się na studia trzeba dobrze zdać egzamin oraz posiadać bardzo wysoką średnią ocen uzyskanych w gimnazjum. Podobne do naszych są również problemy absolwentów szkół wyższych. Mimo, iż szansa dostania dobrej pracy jest znacznie większa dla osób posiadających tytuł magistra niż dla młodych ludzi, którzy ukończyli tylko gimnazjum, to i tak o wymarzoną pracę nie jest łatwo.

Lesistość w Chorwacji wynosi ponad 35%. Są to przeważnie lasy liściaste składające się z gatunków takich drzew jak: dąb, grab czy buk. Lasy iglaste porastają zazwyczaj tereny górskie. Nas jednak najbardziej zainteresował gatunek drzewa niespotykanego często w Polsce, a mianowicie kasztanowca jadalnego. Jego orzechy, czyli kasztany, są znacznie mniejsze od tych spotykanych jesienią na naszych podwórkach, ale za to po upieczeniu lub ugotowaniu można je śmiało konsumować. Podczas naszego pobytu w Chorwacji, na placach w Zagrzebiu stało dużo ulicznych kramików, gdzie do kupienia były gorące, pieczone kasztany. W smaku są podobne do przegotowanych ziemniaków, ale z solą nadawały się do zjedzenia. W strefie nadmorskiej mieliśmy możliwość przyjrzenia się prawdziwym sucholubnym zaroślom krzaczastym, o których każdy z pewnością uczył się w szkole, czyli makii. Rejon nadmorski porastają także sztucznie wprowadzone, a bardzo egzotyczne dla nas palmy, kaktusy, cyprysy, figowce i agawy. W prawie każdym przydomowym ogródku można dostrzec pnącza winorośli.

Świat zwierzęcy reprezentują zarówno gatunki spotykane w Polsce, jak na przykład wilki, rysie, lisy czy kozice, jak również osobliwości - hiena pręgowana, liczne gatunki węży i żmij oraz skorpiony. Z tymi ostatnimi mieliśmy możliwość osobistego spotkania podczas pobytu na wybrzeżu, kiedy to biegały sobie po pomieszczeniach, w których spaliśmy i jedliśmy. Nie uchodziło im to jednak bezkarnie...

Strona:  [1]  2  3  4  następna »