Kulturowa mozaika

Geozeta nr 5

artykuł czytany 4121 razy

Piękne góry porosłe lasami, hale ze stadami owiec i życzliwi ludzie. Leży w północnej części Rumunii, w Okręgu Suczawskim. Ponieważ jest to południowa część historycznej Bukowiny, nazywana jest Bukowiną Południową lub Rumuńską. Niewiele jest na świecie miejsc, w których ludzie potrafią żyć ze sobą zgodnie, mimo tak wielkiego narodowościowego i wyznaniowego zróżnicowania. Mieszkają tu bowiem Rumuni, Ukraińcy, Polacy, Niemcy, Żydzi i inni, różnych wyznań. Są więc prawosławni, katolicy, grekokatolicy, protestanci i żydzi. Mnóstwo tu atrakcji i niespodzianek. Wśród wspaniałej i dzikiej przyrody, w małych wioskach, zaskakują prawdziwe cuda architektury i malarstwa - średniowieczne mołdawskie monastyry z zewnętrznymi polichromiami.

Suczawa, stolica Bukowiny Rumuńskiej, leży w niewiele większej odległości od Przemyśla niż Przemyśl od Warszawy. Suczawska twierdza oblegana była przez naszego króla Jana Olbrachta, a bukowińskie ziemie były rubieżami Rzeczpospolitej. W Muzeum Narodowym w Suczawie znajdują się dokumenty poselstw i korespondencji polskich królów z władcam mołdawskimi.

Nazwa Bukowina, mimo że pojawiła się w dokumentach już sześćset lat temu, stała się powszechna, jako nazwa jednostki administracyjnej, dopiero w czasach Imperium Austro-Węgierskiego. W X i XI w. tereny dzisiejszej Bukowiny wchodziły w skład Rusi Kijowskiej. Po jej rozpadzie, aż do końca XIII w. Bukowina była uzależniona od Rusi Halickiej. W tym czasie - Bukowina była wówczas częścią Mołdawii - na jej terenach toczyły się wojny między Węgrami i Haliczem. Potem Mołdawia dostała się pod wpływy Złotej Ordy. Dopiero w XIV w. uzyskała niezależność polityczną. Mołdawia stała się bogatym krajem, przez który przebiegały ważne szlaki handlowe, łączące Morze Czarne z Rzeczpospolitą, a kolejne lata przynosiły zyski z ich eksploatacji. Jednocześnie Rzeczpospolita i Węgry, a potem także Turcja zabiegały o rozszerzenie wpływów na te tereny. Za czasów Kazimierza Wielkiego państwo mołdawskie uznało zwierzchnictwo Korony i stało się jej lennikiem. Mimo tej zależności kraj się rozwijał, kwitł handel, rozbudowywały się miasta. Sytuacji tej nie zmieniła też wojna z Turcją ani zależność raz od Polski, a raz od Turcji. W tym czasie, w drugiej połowie XV w., Stefan Wielki ufundował w górach na zachód od Suczawy klasztory, które przetrwały aż do dziś. Koniec XV w. to konflikt między Polską a Mołdawią. W 1497 r. Polacy wyprawili się na Mołdawię. Po nieudanym oblężeniu Suczawy i podpisaniu rozejmu wojska polskie przystąpiły do odwrotu i wpadły w zasadzkę w lasach bukowińskich. Prawie wszyscy zostali wyrżnięci. Klęska Polaków była zupełna, co zostało upamiętnione w powiedzeniu: "Za króla Olbrachta wyginęła szlachta".

W połowie XVI w. Mołdawia została podbita przez Turków. Turcy stali się głównym wrogiem tych ziem. W 1716 r. wybuchła wojna turecko-austriacka, która zakończyła się klęską Turcji. Walki między Austrią, Turcją, a także Rosją trwały jednak na tych ziemiach aż do 1775 r., kiedy to na mocy zawartego pokoju północna część Mołdawii, zwana od tej pory Bukowiną, weszła w skład Austrii.

W XVIII w. na ziemie bukowińskie napłynęło wiele ludności ormiańskiej i żydowskiej. W XIX w. pojawili się też Polacy i Niemcy, aby pracować przy wyrębie lasów. Wielonarodowa kultura rozbudowywała się bardzo szybko. W 1849 r. Bukowina została księstwem autonomicznym. Niedługo potem otwarto w Czerniowcach uniwersytet. Rozwinęła się sieć komunikacyjna i gospodarka. Polscy inżynierowie zbudowali kolej łączącą Lwów, Czerniowce, Suczawę i Jassy. Według spisu ludności z 1857 r. Bukowina była zamieszkana w 44% przez Rumunów, 38% przez Ukraińców, 6% przez Niemców, 6% przez Żydów, 3% przez Polaków oraz przez Węgrów, Rosjan i Ormian. Pod względem wyznaniowym dominowali prawosławni. W następnej kolejności należy wymienić żydów, katolików obrządku rzymskiego, protestantów i grekokatolików.

W dolinach witają nas majestatyczne obronne klasztory, zamieszkane przez gościnnych mnichów lub mniszki. Każdy znajdzie coś dla siebie: malutki klasztor w Moldoviţy - z malowidłami w czerwonej tonacji oraz z potężnymi obronnymi murami, klasztor w Suceviţy - z malowidłami w niebieskiej tonacji, czy też Voroneţ - perła malarstwa z olbrzymim przedstawieniem sądu ostatecznego. Monastyry te powstały w XV i XVI wieku z inicjatywy hospodarów mołdawskich. W tym właśnie czasie Mołdawia, będąc przedmiotem walki o wpływy i rywalizacji między Polską, Węgrami i Turcją, znajdowała się w dość trudnej sytuacji politycznej. Jednocześnie jednak przez obszary państwa mołdawskiego przebiegały ważne międzynarodowe szlaki handlowe, przynoszące ogromne zyski. Chcąc wzmocnić swoją władzę, książęta ufundowali kilka niesamowitych zespołów klasztornych, położonych w górach Bukowiny.

Słyną one ze swoich fortyfikacji i wspaniałych zewnętrznych malowideł. Polichromie te były swego rodzaju malowaną biblią dla niepiśmiennych wiernych. Przedstawiają one sceny biblijne - Apokalipsy, Genezis, drzewko Jessego, katalogi świętych i ojców kościoła oraz niektórych filozofów (Sofokles, Platon, Arystoteles), ale najbardziej podziwiane są dwa olbrzymie i głębokie w swojej wymowie malowidła.

Strona:  [1]  2  3  następna »